Proeftuin Veenweiden

Verslag van de kennissessie van Proeftuin Veenweiden op 6 november 2018

Tijdens de kennissessie over monovergisting hebben onderzoekers van de Proeftuin Veenweiden de milieukundige en economische kanten van monovergisting belicht. Onderzoekers, experts van vergistingsinstallaties, veehouders met een vergister en beleidsmedewerkers trokken met elkaar de conclusie dat minder methaan- en ammoniakemissie naar het milieu mogelijk is, maar dan moet het hele bedrijfssysteem, met name de stal, hierop ingericht worden. Een flink inkomen halen uit monovergisten is nog een hele uitdaging, want subsidies voor elektriciteit en warmte zijn cruciaal hierbij.

Praktijkervaringen

Tijdens de sessie vertelt melkveehouder Jaap-Jan Ras dat hij vanaf 2008 met monovergisting aan de slag is. Vanaf dat moment had hij de beschikking over een nieuwe stal voor 300 koeien en in zijn filosofie past monovergisting goed daarbij. Monovergisting geeft voor Jaap-Jan het bestaansrecht aan een groot melkveebedrijf, want de emissies naar het milieu zijn hiermee te verminderen. Het proces met monovergisting ging met vallen en opstaan. De gasopbrengst was aanvankelijk te laag, maar na een aantal jaren is het systeem zodanig verbeterd dat de gasopbrengst aansluit bij de theoretische waarde. Het opwerken naar ‘groen gas’ gaat eigenlijk boven verwachting goed. Vervolgens licht FrieslandCampina toe dat er nu 8 vergisters vanuit Jumpstart draaien. Er zijn drie situaties met groen gas. Deze lijken economisch perspectiefvoller dan de systemen die elektriciteit maken. Berekeningen van FrieslandCampina laten bovendien zien dat de ammoniakemissie ook kan dalen als monovergisting gebruikt wordt in combinatie met een emissiearme vloer en een mineralenscheider.

Andere praktijkervaringen geven aan dat het onderhoud nogal eens tegenvalt en dat er toch best veel arbeid nodig is om het systeem draaiende te houden. Het benutten subsidies is nu nog cruciaal om geld te verdienen met monovergisting. Een citaat van een aanwezige veehouder: “Omdat we alle energie kunnen gebruiken die we opwekken, kan het voor mij uit. Maar als ik een normale boer zou zijn en ik werd rijk met monovergisting!? Dan zou ik overal rijk mee kunnen worden!!” Experts geven aan dat eigenlijk gewerkt moet worden aan een ander verdienmodel dan die waarin het opwekken van elektriciteit met monovergisting centraal staat. Mogelijk kan warmte of warm water beter vermarkt worden.

Scenarioberekeningen vanuit onderzoek

Daarnaast heeft een aantal onderzoekers tijdens de kennissessie scenarioberekeningen getoond. De resultaten van deze scenarioberekeningen zijn hier uitgebreid na te lezen. De conclusie is dat vergisten van een aantal maanden ‘oude mest’ zelfs tot meer methaan- en ammoniakemissie leidt dan een systeem zonder mestvergisten. Maar bij het vergisten van verse mest en vergisting van de feces fractie is ruim 10% reductie van de totale methaanemissie naar het milieu te realiseren. De ammoniakemissie kan 7% tot 11% dalen bij respectievelijk verse mest en feces vergisten. Maar hierbij is wel aanpassing van het gehele bedrijfssysteem nodig. Alleen een vergister bij de stal plaatsen en mest onder de roostervloer vergisten is niet voldoende. Sterker nog, dit leidt juist tot meer emissie en meer kosten. Extra inkomen blijkt nu alleen nog mogelijk door subsidies voor elektriciteit en warmte.

Huidige aandachtspunten bij monovergisting:

  • Voor minder emissies moeten bedrijfssysteem en monovergister op elkaar afgestemd zijn, alleen een monovergister plaatsen leidt juist tot meer emissies;
  • Verwaarden van warmte en subsidies zijn nu nog cruciaal om extra inkomen te halen.

Onderschat arbeid- en onderhoudskosten niet.

Tot slot

De deelnemers aan de kennissessie onderkennen dat er enig perspectief zit voor verminderen van emissies bij inpassen van monovergisten in het bedrijfssysteem, maar het verdienmodel is nog erg broos. Het zou zinvol zijn om in projecten uit te zoeken hoe het techniek en verdienmodel te verbeteren zijn.

 


Meer weten over de verschillende scenario’s?

Lees artikel: Minder emissies mogelijk bij mono-vergisten op veenweidebedrijf