Ammoniakemissie bij melkveebedrijven staat niet op zich maar is slechts een radartje in een complex systeem van mineralenstromen op een melkveebedrijf. Sterker nog: het is één van de consequenties van hergebruik van grondstoffen uit de bodem of toegediend op de bodem (mest en kunstmest) door het gras en uit krachtvoer.
Mest en mineralen
Het toedienen van drijfmest levert in meer of mindere mate een verlies op aan stikstof in de vorm van ammoniak aan de lucht. Maar een lage emissie betekent niet dat de stikstof dan automatisch goed benut wordt. Afgelopen voorjaar heeft ons opnieuw geleerd dat mest emissiearm uitrijden ook kan betekenen dat er nog meer stikstof in de vorm van nitraat afspoelt naar de sloten. Scoren met een lage NH3 emissie betekent dus niet per definitie zuinig omgaan met mineralen!
Datzelfde geldt overigens ook voor het reduceren van emissies in de stal. Leiden deze emissies tot een verhoogd aandeel minerale stikstof in de mest, dan kan bij een verkeerde methode of moment van aanwenden het netto rendement heel laag zijn! Op veengronden speelt dit fenomeen in het bijzonder. Immers het netto overschot aan stikstof op veenbedrijven is door de sterke mineralisatie uit de veenbodem (lees bodemdaling) veel hoger dan van bedrijven op zand of in mindere mate op klei.
Dwarsverbanden in bedrijfsprocessen
Er is dus in meer of mindere mate een relatie te leggen tussen bodemdaling en ammoniakemissie. Maar ook met methaanemissie, CO2-emissie, koolstof, fosfaat etc. Een woud aan dwarsverbanden die soms dermate complex zijn dat zelfs de wetenschap nog met diverse vraagtekens loopt. De kringloopwijzer doet een eerste echte serieuze poging om de complexiteit tussen de verschillende bedrijfsprocessen in kaart te brengen. Een uitstekend instrument die vooral het bewustzijn en het management een enorme impuls geeft.
Denk in koppelkansen!
Voor de gemiddelde veehouder zal het doorgronden van die complexheid aan formules en berekeningen op z’n zachts gezegd niet zijn ‘core business’ zijn en zelfs in een aantal gevallen tot frustratie leiden. Maar er gloort hoop; de set aan voorgestelde maatregelen zijn in bijna alle gevallen hetzelfde! Doorzaai van kruiden als smalle weegbree verlaagt het ruw eiwitgehalte in het weidegras, en dient de biodiversiteitsdoelstellingen. Het lijkt bovendien ook iets te betekenen in de bodemdaling, in een klimaatbestendige veehouderij en de kaderrichtlijn water….
Koppelkansen zou het nieuwe motto kunnen zijn!
Frank Lenssinck
Lezenswaardig , genoeg uitdagingen.